Kva kan ei dør fortelje om korleis ho vart snikra? - Forslag til opphavleg arbeidsgang og verktøybruk, basert på gransking av ei 1700-tals fyllingsdør

Abstract

Samandrag Tematikken i denne oppgåve er å sjå kva ei dør kan fortelje oss om korleis ho vart snikra. Me har teke for oss to dører, og gjort eit parallelt arbeid på kvar vår dør. Dørene me har arbeidd med er båe frå tida kring 1790. Den eine stammar, etter munnleg tradisjon, frå gamle Tresfjord Kyrkje og er datert til omlag 1790, og den andre høyrer til i stogebygninge på Kultan i Åmotsdal, datert 1789/90. To samtidige dører frå Åmotsdal og Tresfjord. Dørene vart grundig analysert og dokumentert med mål om å avdekke spor eller detaljar som kunne seie noko om korleis døra vart snikra. I korte trekk handlar dette om verktøyspor- analyse og tolking av prosessane bak utforminga av dørene. Dette granskingsarbeidet inneheld dokumentasjon og tolking av dei dokumenterte funna. På bakrunn av desse tolkingane laga me oss eit bilete av korleis døra kunne ha vore snikra. Me valde å prøve ut denne teorien i praksis ved å gjennomføre eit arbeidsforsøk som gjekk ut på å snikre ei tilsvarande dør som originalen. Gjennom det praktiske arbeidet dukka det stadig opp nye nyansar og detaljar i dei originale dørene. Ved å gjennomføre ei praktisk snikring av døra vart ein tvinga til å ta stilling til dei same utfordringane som den opphavlege handverkaren møtte. Mange av desse nyansane og detaljane hadde me aldri hatt høve til å finne eller forstå om me ikkje hadde vald å teste ut teorien vår i praksis.